وجود رابطه ی دوستانه و صمیمیت بین خلفای راشدین و امیرالمؤمنین علی(ع)!!!

اگرمیان حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) با خلفا خصومتی وجود داشته است، پس چرا امیر مؤمنانعلی(ع) در نامگذاری فرزندان خود از نام آنها استفاده کرده است؟! این نامگذاری نشانمی دهد که رابطه ای صمیمانه بین حضرت علی(ع) و خلفای راشدین وجود داشته است و آنهاهیچ نقشی در به شهادت رساندن حضرت فاطمه ی زهرا(س) نداشته اند!

پاسخ:

امیرالمؤمنینعلی(ع) پس از شهادت حضرت فاطمه ی زهرا(س) ازدواج کرده و از همسران خود صاحبفرزندانی شده مانند عمر بن علی بن ابی طالب که نام مادرش صهباء بوده و عثمان بنعلی بن ابی طالب که مادرش حضرت امّ البنین بوده و یا ابوبکر بن علی بن ابی طالب کهمادرش لیلی بنت مسعود الدرامیه بوده است. ( لازم به تذکر است که ابوبکر که مادرشلیلی دختر مسعود بوده، به همراه دیگر برادرانش (عثمان و جعفر و عبدالله و جنابابوالفضل العبّاس (ع) ) که مادرشان امّ البنین بوده، در رکاب امام حسین(ع) در عاشورابه شهادت رسیدند.)

واما علت نامگذاری در مورد ابوبکر بن علی بن ابی طالب(ع):

اولاً:اگر قرار بود که امیرمؤمنان علی(ع) نام فرزندش را ابوبکر بگذارد، از نام اصلی ابوبکریعنی عبدالکعبه، عتیق، عبدالله (و. با اختلافی که وجود دارد)، انتخاب می‌کرد نه ازکنیۀ او؛ در حالیکه اصل نام ابوبکر بن علی، محمّد بوده است[1].

ثانیا:ابوبکر کنیه فرزند علی(ع) بوده و انتخاب کنیه برای افراد در انحصار پدر فرزند نمی‌باشد؛بلکه خود شخص با توجه به وقایعی که در زندگی ‌اش اتفاق می‌افتاد کنیه‌اش را انتخابمی‌کرد و بکر به معنی شاد، تازه و نو به کار می رفته است و رواج داشته.

درمورد نامگذاری عمر بن علی بن ابی طالب(ع):

در نامگذاریفرزند امیرمؤمنان علی(ع) به نام عمر» هیچ اختلافی بین مورخین دیده نمی‌شود و جای هیچتردیدی نیست، اما سؤال اصلی اینجاست که واقعیت این نامگذاری چه بوده است؟

بررسیمدارک معتبر تاریخی قضاوت در این موضوع را برای ما آسان می‌کند:

یکی ازعادات خلیفه عمر تغییر نام افراد بود و بر اساس اظهار مورخان، شخص عمر این نام را براو گذارد و به این نام نیز معروف شد.

بلاذریاز دانشمندان اهل سنّت در انساب الاشراف می‌نویسد:

وکانعمر بن الخطّاب سمّی عمر بن علیّ باسمه.

عمر بنخطّاب، فرزند علی(ع) را از نام خویش، عمر نام‌گذاری کرد[2].

ذهبی،مورخ دیگر مشهور اهل سنّت می‌گوید: عمر بن خطّاب، عمر بن علی(ع) را به دلیلاینکه وی در زمان خلافت او به دنیا آمد، به اسم خود نام نهاد[3].          

 شاید سؤال شود که تغییر نام یک فرد چندان هم سادهنیست و چطور می‌توان پذیرفت که خلیفه ی دوّم نام خود را بر فرزند امیرمؤمنان علی(ع)بگذارد و نام اصلی ایشان از خاطره‌ها پاک شود؟

عمر بنالخطّاب، اسم افراد دیگری را نیز در تاریخ تغییر داده است که ما فقط به سه مورد اشارهمی‌کنیم:

۱. ثعلبة بن سعدبن معلی:

نام معلی،ثعلبه که عمر آن را تغییر داد و معلی گذاشت[4].

۲. الاجدعابی مسروق بن عبدالرحمن.

عمر بنالخطاب، اسم اجدع بن مالک را تغییر داد و عبدالرحمن گذاشت[5].

3. ابراهیمبن الحارث بن عبدالرحمن.

پدرشاسم او را ابراهیم گذاشته بود؛ ولی عمر آن را تغییر داد و عبدالرحمن گذاشت[6].

بایدگفت این کار عمر در موارد زیادی انجام شده و چون این کار توسّط خلیفه انجام می‌شد کهدارای جایگاه اجتماعی و اعتقادی نزد مردم بود، مورد اقبال قرار می‌گرفت و نام اصلیبه تدریج متروک می شد. 

شاید به نظر عجیب برسد اما این موضوع در این عصر نیز مصداق دارد؛ به عنوان نمونه خداوند به کسی فرزندی عطا می کند که وی می خواهد مثلا نامش را رضا بگذارد، اما بزرگ خانواده که از نفوذ و ت زیادی در خاندان خود برخوردار است، نام کودک را جعفر قرار می دهد. لذا کل فامیل و خانواده حتی اگر نام شناسنامه ای کودک رضا باشد، او را جعفر صدا می زنند و اگر روزی بخواهند حرفی را از قول رضا بیان کنند و بگویند مثلا رضا فلان چیز را گفت؛ نفر دوم رضا را نخواهد شناخت و می گوید رضا کیست؟! اینجاست که نفر اول خواهد گفت جعفر را می گویم!! این موضوع به عینه در زندگی و دوران حال حاضر نیز مشهود است و مطمئنا باب میل نیست. 

درمورد نامگذاری عثمان بن علی بن ابی طالب(ع):

نام‌گذاریبه عثمان، نه به جهت همنامی با خلیفه سوّم و یا علاقه به او است؛ بلکه بر اساسحدیثی است که از امیرالمؤمنین علی(ع) نقل شده مبنی بر اینکه ایشان فرموده اند فرزندمرا به نام برادرم عثمان بن مظعون نامیدم[7]؛  

کهنشان می دهد حضرت به خاطر علاقه به عثمان بن مظعون[8] این نامرا برای فرزند خود انتخاب کرده اند.

حال بایددانست مطرح کردن این نوع شبهات در حقیقت چیزی جز عوام فریبی نیست و این قبیل دلایلبرای اثبات ادعایی که روند تحوّلات صدر اسلام، سیر تاریخی حوادث و سرنوشت یاجتماعی اهل بیت پیامبر(ص) را در بر دارد، غیر قابل پذیرش است و طرح این مطلب چیزیجز ساده انگاری مخاطب نیست و اینکه ما بخواهیم صرفاً با یک اسم، قضیه ای تاریخی وبسیار مهم را انکار کنیم، امری ناصواب و به دور از انصاف است.

همچنینباید در نظر داشت که نام‌گذاری فرزندان از روی علاقه ی پدر و مادر به افراد و شخصیت‌هاصورت نمی‌گرفت و نمی گیرد، وگرنه باید همه ی مسلمانان، نام فرزندان خود را به نام رسولاکرم(ص) نامگذاری می‌کردند.

و اگرنام‌گذاری به خاطر ابراز محبت به شخصیت‌ها بود، چرا خلیفه ی دوم به سراسر ممالک اسلامیبخشنامه کرد که کسی حق ندارد فرزندش را به نام رسول خدا(ص) نام‌گذاری کند؟!

ابن‌بطالو ابن‌حجر در شرحشان بر صحیح بخاری می‌نویسند:

کتب عمرالی اهل الکوفه الا تسموا احدًا باسم نبی[9].

و نکتهی اصلی این جواب این است که مگر اسم ابوبکر، عمر و عثمان، اسامی اختصاصی خلفایراشدین بوده اند؟ با اینکه این اسامی قبل از ظهور اسلام نیز رایج و متداول بوده.حتی در فرهنگ اجتماعی کنونی نیز رایج نیست که صرف مخالفتها و نزاع ها موجب تحریماسامی و نامها شود. به عنوان نمونه ای دیگر خاطر نشان می کنیم چه کسی است که بهدشمنی معاویه و فرزندش یزید نسبت به خاندان پیامبر(ص) اذعان نداشته باشد در حالیکهاندک توجهی به کتب تاریخی و رجالی نشان می دهد که این نامها در بین بنی هاشم وشیعیان تا قرنها متداول بوده است؛ نظیر:

معاویة بنحارث ومعاویة بن صعصعه از شیعیان و اصحاب امیرالمؤمنین علی(ع) و یزیدبن لهیط، یزید بن حصین، یزید بن زیاد که از اصحاب و شیعیان امام حسین(ع) بوده کهدر روز عاشورا نیز به شهادت رسیده اند. البته مثال بسیار است که ما به همین چندنمونه اکتفا کردیم. حال کدام انسان ساده اندیش است که نتیجه بگیرد یزید بن معاویههیچ ظلم و ستم و جنایتی در حق خاندان پیامبر خدا(ص) مرتکب نشده و در قتل جنابسیّدالشّهدا حضرت امام حسین(ع) هیچ نقشی نداشته است!! و یا اینکه آیا این افراد بهخاطر علاقه به معاویه و یزید این نامها را برای خود انتخاب کرده اند؟!!!

 پس آنچهبدیهی و مسلم، این است که در عرف اجتماعی آن زمان این نامگذاریها به هیچ وجهبیانگر روابط صاحبان این اسامی با یکدیگر نبوده است.البته متروک و منسوخ شدنکاربرد یک اسم در عرف اجتماعی هر جامعه روندی طبیعی دارد و تابع تحوّلات فرهنگی وسلایق افراد آن است به گونه ای که در زمان ما و حتی در میان اهل سنت حاضر نیز نامهاییچون ابوبکر و عمر و عثمان و . کمتر اختیار می شود، در صورتی که در قرون اولیه یاسلامی چنین نیست و این نامها از جمله اسامی رایج آن دوران بوده است و در پایانپاسخ ما نیز این سؤال را از برادران اهل سنت داریم که اگر نامگذاری نشانه ی روابطخوب است، پس چرا خلفا هیچکدام از فرزندان خود را علی،حسن و حسین نامگذاری نکردند؟!